در حالی ترکمنستان اقتصاد تک محصولی و وابسته به گاز طبیعی دارد و در سال‌های اخیر به دنبال افزایش تولید وصادرات منابع گاز طبیعی خود بوده است که ایران بهترین گزینه این کشور برای دسترسی به بازارهای پررونق منطقه‌ای و جهانی است.
از سال ۱۹۸۸ با توسعه میدان دژاراک ترکمنستان بخشی از گاز اتحاد جماهیر شوروی را تامین می‌کرده است. بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تجارت گازی روسیه و ترکمنستان ادامه پیدا کرد و تقریبا روسیه تنها مشتری گاز ترکمنستان بود. در این دوره عمده درآمد ترکمنستان برای اداره کشور از درآمد حاصل از فروش گاز به روسیه تامین ی‌شد.
در سال۱۹۹۷ در پی بحران اقتصادی روسیه، و تعلل روسیه در بازپراخت بدهی گازی خود به ترکمنستان بین دو کشور نزاع دیپلماتیک شکل گرفت. در نهایت به دلیل وابستگی اقتصاد ترکمنستان به درامد حاصل از صادرات گاز به روسیه طرف ترکمنستانی عقب نشینی کرده و فروش گاز ترکمنستان به صورت فروش کالا با کالا به جای پول نقد تبدیل شد و تا سال ۲۰۰۵ به همین منوال ادامه داشت.
سال ۲۰۰۸ ترکمنستان دومین نزاع خود را با روسیه اغاز کرد، وقتی خط لوله صادرات گاز ترکمنستان به روسیه منفجر شد هر دو طرف یکدیگر را مقصر دانسته و بعد از آن روسیه واردات خود را از ترکمنستان به شدت کاهش داد. به گزارش رویترز صادرات ۴۰ میلیارد مترمکعب گاز در سال۲۰۰۸ به روسیه به میانگین ۱۱ میلیارد مترمکعب بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۴ کاهش یافت. در نهایت در سال ۲۰۱۵ شرکت روسی گازپروم اعلام کرد که تنها ۴ میلیارد مترمکعب گاز از ترکمنستان وارد خواهد کرد که در همان سال ترکمنستان صادرات گاز به روسیه را قطع و در دادگاهی بین المللی در سوئد علیه روسیه شکایت کرد.
در آن سال ترکمنستان به دو دلیل توانست مشکل کاهش صادرات به روسیه را تحمل کند. اول اینکه بعد از فروپاشی جماهیر شوروی ترکمنستان تلاش داشته تا با متنوع کردن سبد مشتریان خود وابستگی خود را به روسیه کم کند. در همین راستا ترکمنستان چشم به توسعه تجارت خود با چین دوخته بود. ترکمنستان به منظور کاهش وابستگی به روسیه قرارداد تجارت گازی را با چین منعقد کرده بود و صادرات ترکمنستان به چین چند ماه بعد از کاهش صادرات به روسیه اغاز شد همچنین در این دوره قیمت گاز به علت افزایش قیمت نفت بالا رفته بود و فشار کمتری بر اقتصاد ترکمنستان وارد امد.
از سال ۲۰۰۹ با اغاز صادرات ترکمنستان به چین روابط تجاری این دو کشور توسعه یافت به طوری که در سال ۲۰۱۱ تقریبا یک سوم تجارت ترکمنستان با چین بوده‌است و هم اکنون با صادرات ۳۰ میلیارد مترمکعب گاز در سال این کشور بزرگترین شریک تجاری حال حاضر ترکمنستان است. ترکمنستان انتظار دارد با توجه به قرارداد توسعه میدان گالکینش بزرگترین میدان گازی جهان بعد از پارس جنوبی که در سال ۲۰۰۹ بین ترکمنستان و چین منعقد شده است صادرات گاز خود به چین را به ۶۰ میلیارد مترمکعب تا سال ۲۰۲۰ برساند.
باید توجه داشت که سرمایه هنگفت لازم برای احداث خط لوله صادرات گاز توسط چین تامین شده است و ترکمنستان باید هزینه احداث خط لوله را به چین برگرداند. بنابراین صادرات گاز ترکمنستان به چین برای ترکمنستان جز با افزایش صادرات درآمدزا نخواهد بود که این روند موجب وابستگی بیش از پیش اقتصادی ترکمنستان به چین می‌شود.
در سال‌های اخیر با توجه به کاهش قیمت گاز، ترکمنستان با کاهش درآمد و افزایش بدهی‌‌ها مواجه بوده است که این دلایل موجب شده این کشور به دنبال افزایش تولید منابع طبیعی خود بخصوص گاز طبیعی باشد. در این شرایط ترکمنستان اگر بخواهد صادرات گاز طبیعی خود را افزایش دهد و در عین حال دچار وابستگی به یک کشور خاص نشود نیازمند متنوع کردن بازارهای فروش خود است. مشکل عمده ترکمنستان برای صادارت گاز و متنوع کردن بازار فروش محصور بودن این کشور در خشکی است.
در این شرایط راه‌های ممکن برای حل مشکل صادرات گاز ترکمنستان صادرات از مسیر افغانستان به کمک طرح خط لوله تاپی یا صادرات به کمک طرح خط لوله دریایی ترانس کاسپین از دریای خزر و یا صادرات از طریق ایران است. با توجه به امنیت موجود در ایران نسبت به سایر کشورهای منطقه همچون افغانستان و همچنین امکان دسترسی آسان به بازارهای منطقه‌ای پر رونق چون هند و پاکستان با هزینه اندک خط لوله خشکی، بهترین گزینه ترکمنستان از لحاظ اقتصادی و امنیتی برای حل مشکل صادرات گاز ایران است. علاوه بر این با توجه به دسترسی به دریای آزاد و از طریق آن به بازارهای جهانی، ایران می‌تواند نقش موثری در دستیابی چهارمین دارنده بزرگ گاز دنیا به بازارهای تقاضا ایفا کند.
بنابراین قطع روابط تجاری ایران با ترکمنستان از سوی مسئولین به خصوص در حوزه انرژی و گاز موجب تمایل ترکمنستان به گزینه‌های نا امن‌تر و غیر اقتصادی‌تر مانند تاپی و ترانس کاسپین خواهد شد. در این صورت یک فرصت بزرگ برای ایران به منظور حضور در معادلات انرژی منطقه و جهان از دست خواهد رفت.
